Impressie van de werkmiddag over Veilige Kerk op 21 mei 2025in de Grote Kerk te Den Bosch
Ruim op tijd staan broodjes, koffie en thee klaar voor de ruim 60 belangstellenden uit alle hoeken van de classis. En natuurlijk ontbreken de Bossche bollen niet! Het wordt een ontspannen inloop met volop gelegenheid voor onderlinge kennismaking.
Tegen twee uur opent classispredikant ds. Marco Luijk met een liturgisch moment.
Daarna leidt ds. Sophie Bloemert, als projectleider voor preventiebeleid in gemeenten tijdelijk aan de classis verbonden, het onderwerp Veilige Kerk in. Hieronder volgen enkele aandachtspunten uit haar bijdrage.
Zo vertelt ze dat het thema tegen het einde van de vorige eeuw in onze kerk op de agenda kwam door een rapport gebaseerd op situaties van (seksueel) misbruik in pastorale relaties. In het vervolg van haar verhaal wordt duidelijk, dat grensoverschrijdend gedrag vele vormen kent – niet alleen seksueel – en dat het overal in onze samenleving voorkomt. Regelmatig komen er immers berichten uit sport, cultuur, onderwijs, zorg, overheid en bedrijven naar buiten. Degene die het meemaakt, kan er een leven lang last van houden; erover praten blijkt nog altijd heel moeilijk.
De Protestantse Kerk stelt, dat Veilige Kerk méér omvat dan ‘’géén seksueel misbruik in pastorale relaties’’. Veilige Kerk houdt in, dat we in woord en daad respectvol met elkaar omgaan (ook online), zodat discriminatie, intimidatie of pesten geen ruimte krijgen. Immers: wie kwetsbaar is, mag rekenen op bescherming. Ds. Bloemert benadrukt dat niemand kan zeggen: ‘’in onze kerkelijke gemeente speelt het niet, daarom hoeven we er geen aandacht voor te hebben’’.
Vervolgens licht ze toe, dat iedereen die wil werken aan een veilige kerk, de factor macht moet kennen en herkennen. “Het vermogen om de ander ertoe te bewegen iets te doen wat zij of hij anders niet gedaan zou hebben, kan zeker positief werken, als macht wordt ingezet voor het welzijn van een medemens of een groep mensen. Maar: zodra macht alleen het eigen welzijn dient, kan het snel misgaan”. Sophie ziet het gebeuren in de politiek en benoemt hoe een kerkelijke omgeving gevoelig is voor macht. “We hebben behoefte aan harmonie, mijden nogal eens conflicten of ontkennen de invloed van macht. En wat te denken van de macht van het woord?”
In dit verband wijst ze op de rol van omstanders. “Krijg je een niet-pluis-gevoel? Kijk dan niet weg. Want hopen dat het vanzelf overgaat – en daarmee degene die het overkomt in de kou laten staan- , kan niet in een veilige kerk. Het is belangrijk om te leren hoe we elkaar op een goede manier kunnen aanspreken wanneer we grensoverschrijdend gedrag waarnemen.”
Deze middag staat preventie centraal. Immers: voorkómen is beter dan genezen. Allereerst zijn kerkenraden aan zet; daar moet het gesprek over een veilige kerk beginnen om te komen tot plaatselijk beleid. Daarna is het zaak hierover met gemeenteleden in gesprek te gaan. Vertrouwenspersonen, verbonden aan de gemeente – of aan een groep naburige gemeenten – kunnen als ambassadeur meehelpen om Veilige Kerk helder voor het voetlicht te brengen. Zo kan de gemeente hen enigszins leren kennen en dat is belangrijk wanneer iemand persoonlijk contact wil om een situatie of ervaring van onveiligheid te melden. En dan is er ook nog de verklaring omtrent gedrag (VOG) als maatschappelijk erkend preventiemiddel.
Na de inleiding wordt in drie workshops stevig doorgepraat. Bij de workshop Beleid & Gesprek worden tips gedeeld hoe preventiebeleid op te zetten en komen omgangsregels ter sprake. Iemand vertelt dat de sportwereld inmiddels veel ervaring heeft met preventiebeleid; daar kunnen we van leren! In de kerkzaal gaat het over vragen rond de VOG: voor welke vrijwilligers wel en voor wie niet – en waarom? Maar ook: wat is allemaal nodig voor de zog. e-herkenning? De workshop Vertrouwenspersonen komt tijd te kort. In de groep zitten veel (aanstaande) vertrouwenspersonen, die aangeven dat er nog veel te doen is, zoals trainingen organiseren. En ze zeggen dat regionale samenwerking hen kan helpen!
Na het zingen over de vele vlammen en het ene Licht (lied 970) blijven sommigen napraten, worden contactgegevens uitgewisseld en goede voornemens gedeeld. De reacties op de middag zijn bemoedigend: heldere inleiding, mooi om van elkaar te leren, fijn om later de teksten via de mail thuis te krijgen en na te lezen. Met dank aan workshopleiders Marnelle (Utrecht) en Luc en Erica (Den Bosch).
Tenslotte: de inzet van ds. Sophie Bloemert voor het classicale project implementatie preventiebeleid Veilige Kerk eindigt op 1 juli. Daarna zal het Breed-Moderamen samen met de classispredikant het thema Veilige Kerk in onze classis blijven volgen en waar nodig begeleiden.
