Hoe groot het kleine is
Wanneer de dagen op hun donkerst zijn, lezen we over een licht bij Jesaja 9,1:
Het volk dat in duisternis ronddoolt
ziet een schitterend licht.
Zij die in het donker wonen
worden door een helder licht beschenen.
Hier klinkt een hoopvol geluid. Terwijl niets er nog op lijkt te duiden, spreekt Jesaja van een schitterend licht. Het is het profetisch verlangen waaruit hij spreekt, het is geloven tegen alles in dat er vrede zal komen, dat er gerechtigheid gedaan zal worden. Het is de bril van het evangelie waardoor hij kijkt, en de werkelijkheid nu al anders ziet. Het blijft niet altijd donker.
Tegen deze achtergrond horen wij het verhaal van de geboorte. In Lukas 2 ontvouwt zich een hemelse liturgie boven de velden van Efratha rond een pasgeboren kind dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt. ‘ Wees niet bevreesd, want zie, ik verkondig u grote blijdschap!’ ‘Vandaag is in de stad van David voor jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de Heer.’ Jezus is zijn naam. En Hij is het die de vrede brengt. Vrede met God en vrede met die ander en vrede met jezelf.
In het geboorteverhaal staan groot en klein tegenover elkaar.
De keizer is groot, het kind is klein.
De keizer heeft veel, is rijk, het kind heeft niets.
De keizer bepaalt, het kind komt ergens terecht.
Prachtig hoe Lukas hiermee speelt. De keizer wordt naar de rand verdrongen in dit verhaal, en het licht valt op dit kind (zie ook het schilderij).
De vraag voor de hoorder is: wat is voor jou groot? Wat maakt iemand groot? Succes? Beroemdheid? Veel volgers op social media? Bezit? Een grote auto?
In het geboorteverhaal zien we de grootheid van de keizer als van de machthebber die bepaalt wat mensen doen. Zijn macht is vooral geïnteresseerd in getallen: over hoeveel mensen is hij de baas? Hoeveel belasting kan hij heffen? Vandaar de volkstelling.
Ook wij kennen de macht van het getal: wie de meeste stemmen heeft bepaalt. Helaas is die macht steeds meer gaan betekenen dat de minste niets meer te zeggen heeft.
De macht van het getal is ook hoe wij alles willen meten. Alleen wat meetbaar is telt nog mee, zo lijkt het. Iemand zei: ‘Als we niet kunnen meten wat belangrijk is, gaan we belangrijk vinden wat we (wel) kunnen meten.’
Tegenover deze grootheid wordt het verhaal van het kind verteld. Een vluchtelingengezin is het, speelbal van de machten. En er is voor hen geen plaats. Zo komen ze terecht in een stal, met een voederbak als wieg. Een voederbak, want Jezus is ons brood tot op de dag van vandaag!
Vraag is: wat is voor jou klein? Is dat weinig macht en geld hebben? Onbekend zijn? Niet gezien worden?
De herders komen het aanbidden, zoals wij ook zullen doen in de kerstnachtviering wanneer wij alle tezamen komen en jubelend zingen van vrede in deze stille nacht.
In het verhaal draait het om een kind. En het is groter dan de keizer. Maar we weten ook dat niets zo kwetsbaar is als een klein kind. Tegelijk is niets zo groot als een pasgeboren kind. Zie de vreugde van de ouders, en de grootouders over het wonder van het leven wanneer je dit kind in de armen gelegd krijgt.
Het geheim van het kind in de kerstnacht is dat dit kind een leven zal leiden waarin God zich laat zien.
Waarom wordt dit kind niet geboren in een paleis? Waarom is het kind klein? Zo vroeg ook Geert Grote zich af. Dat is omdat dit kind van ons vraagt onszelf niet te groot te maken. Wie zichzelf groot maakt, laat geen ruimte voor anderen. Wie voortdurend het woord neemt, laat geen ruimte voor een ander om iets te zeggen. Wie zichzelf belangrijk maakt, ziet niet wat een ander bijdraagt. Wie zichzelf wil verrijken doet dat ten koste van een ander.
Daarom is het kind, begin van nieuw leven, klein. Onbevangen. Dit kind leert ons om niet de hele tijd ‘IK’ te zeggen, maar oog en ruimte te hebben voor de ander. Want je bent deel van een groter geheel, en alles is met alles verbonden.
De paradox van het leven van dat kind in de voederbak, dat kind in ons, is dat je gelukkig bent als je verantwoordelijk bent, als je kan bijdragen, als je je leven geeft aan het ideaal van liefde, recht en vrede.
(voor dit verhaal heb ik rijkelijk geput uit ‘Hoe groot het kleine is’, Menso Rappoldt, Vrijzinnige kerstbundel)
‘Heden is voor u de Redder geboren!’ Dat is het goede nieuws (Evangelie) dat het hele volk met vreugde zal vervullen. Een reden om feest te vieren. Die vreugde bid ik u, bid ik ons toe.
Namens het breed moderamen wens ik u een gezegend kerstfeest en heil en zegen voor het nieuwe jaar.
In Christus verbonden,
Ds. Marco Luijk
Classispredikant Noord-Brabant, Limburg en Réunion Wallonne
tel. 06 52 33 52 85
Download deze tekst en veel meer in : Kerstboodschap en nieuwsflits 2025
Inhoudsopgave van de nieuwsflits:
• Presentatie methode Kerk in kaart op classisvergadering 21 januari
• De classis op bezoek in de Baronie in 2026
• Extra training Homiletische en Liturgische vorming
• Oecumenische lezing over wij-zij denken op 19 januari
• Inspiratie dag geestelijk verzorgers
• Agenda
• Goed beheer gebouwen
• Inspiratie dag jodendom 18 januari
• Theologische Conferentie Joden en Christenen 17-18 maart
